NFT Nedir? Non-fungible token (NFT), dijital bir varlığın benzersiz olduğunu ve bu nedenle birbirinin yerine kullanılamayacağını onaylar. Bu sistem blok zincir yapısında dijital bir defterde depolanan bir veri birimidir. NFT’ler fotoğraflar, videolar, ses ve diğer dijital dosya türleri gibi sanal öğeleri temsil etmek için kullanılır. Ancak, orijinal dosyanın herhangi bir kopyasına erişim, NFT’nin alıcısı ile sınırlı değildir. Bu dijital öğelerin kopyaları herkes tarafından kopyalanıp edinilebilse de, NFT’ler, eserin NFT aracılığıyla sahipliğini edinen kişiye / kuruma, telif hakkından ayrı bir sahiplik kanıtı sunan blok zincirlerde takip edilebilir. 2021 NFT’lerin adeta patlama yaşadığı yıl oldu. Ethereum, Flow ve Tezos gibi blok zincirlerinin, NFT’leri destekleme konusunda kendi standartları var. Ancak tüm bu zincirlerin her biri, temsil edilen dijital öğenin gerçek anlamıyla benzersiz olmasını sağlamak için çalışıyor. Bu telif hakları, sahiplerinin, eserleri ile “geçimini sağlayabilmesi” yönünden devrimsel. Çünkü NFT’ler artık dijital varlıklar için tüm aracıları denklemden çıkarıyor. Sanat, müzik, spor ve diğer popüler eğlence mecralarını metalaştırmak için kullanılıyor. Şu anda popüler olan pek çok NFT Ethereum ekosisteminin bir parçası. Ancak diğer blok zincirleri de kendi NFT sürümlerini üretebiliyor. NFT, sanatçılar, içerik üreticileri ve dijital içerik platformları için yepyeni bir gelir paylaşımı modeli oldu. Bu sebeple piyasa değeri 2020’de üç katına çıkarak 250 milyon doları buldu. Tabii ki bu durum, özellikle çevresel duyarlılık açısından eleştirileri de beraberinde getirdi. Çünkü NFT’ler yüksek enerji maliyetleri gerektiriyor. Bunu otantik olduğunu kanıtlamak için kullanılan blok zincirleriyle yapıyor. Bu blok zincirlerini sürdürmek için gereken enerjinin ürettiği karbon emisyonları, NFT pazarının önemli oyuncularını “karbon ayak izlerini yeniden düşünmeleri” için zorluyor. NFT’nin Ne Olduğunu Biraz Daha Ayrıntılı Anlatabilir Misiniz? NFT için “Değiştirilemez bir belirteç” diyebiliriz. Herhangi bir dijital dosyanın benzersiz olduğunu onaylar. Ve “blok zinciri” adı verilen dijital defterde depolanan bir veri birimidir. Bir NFT işlevi açısından kripto para birimlerine benzer bir yapıdadır. Ancak kripto para birimlerinin aksine, karşılıklı olarak birbirinin yerine geçemez. Yani başka bir deyişle, değiştirilemez. NFT Nasıl Oluşturulur ve Telifle İlişkisi Nedir? NFT’ler, bir veri kümesinin benzersiz olduğunu doğrulayan bir dizi karakter kriptografik hash’in, ilişkili olduğu blok zincirdeki önceki kayıtlarına uygun olarak oluşturulabilir. Bu kriptografik işlem süreci, NFT sahipliğini izlemek için kullanılan benzersiz bir dijital imza sağlar. Aynı zamanda her dijital dosyanın kimlik doğrulamasını da sağlar. Ancak NFT ile sahiplenilen dijital eserin nerede saklandığına işaret eden veri bağlantıları zaman içinde yok olabilir. Ayrıca, bir NFT’nin sahipliği, temsil ettiği dijital varlığa ait her türlü telif hakkının sahipliğini de beraberinde getirmez. Bir kişi, çalışmalarını temsil eden bir NFT’yi satabilir. NFT’nin sahipliği değiştiğinde, alıcı telif hakkı ayrıcalıklarına sahip olmaz. Bu nedenle asıl sahibin aynı eserden daha fazla NFT oluşturmasına izin verilir. Bu anlamda, bir NFT telif hakkından ayrı bir sahiplik kanıtı olarak metalaştırılmış bir değerdir. NTF Şimdiye Kadar Ne Tür Eserler İçin ve Hangi Mecralarda Kullanıldı? Sanat eserlerinin NFT’lerini, imzalı eserlere benzetebiliriz. Bir NFT’nin benzersiz kimliği ve mülkiyeti, blok zinciri defteriyle doğrulanabiliyor. Bu nedenle özellikle dijital eserler için giderek artan bir hız ve çeşitlikte kullanılmaya başlamıştır. Çeşitli örnekleri bir araya getirelim. Dijital Sanat Dijital sanat, NFT’ler için doğal bir habitat haline geldi. Çünkü blockchain teknolojisinin esnekliği ve yetenekleri NFT’lerin sahipliğini güvence altına aldı. Ve en yaygın şekilde kullanılıp kabul edilen topluluğu dijital sanatçılar oluşturdu. Beeple olarak da bildiğimiz Mike Winkelmann’ın “Everydays – The First 5000 Days” adlı dijital sanat eseri 2021’de 69,3 milyon dolara satış gördü. “Crossroad” adlı başka bir Beeple eseri, Nifty Gateway’de 6,6 milyon dolara satış gördü. Eser Bir Donald Trump figürünün önünden geçen hareketli yayaları gösteren 10 saniyelik bir videodur. Ayrıca Nifty Gateway ise dijital sanat için çevrimiçi bir kripto para piyasasıdır. Koleksiyon Serileri NFT’ler, kart koleksiyonları gibi eserleri, dijital bir formatta temsil edebilir. Örneğin Şubat 2021’de, NBA Top Shot platformundaki bir LeBron James smaç kartının NFT’si 208.000 dolara satış gördü. Oyunlar NFT’ler, bir oyunun herhangi bir bölümünde, oyun içi varlıkları temsil etmek için de kullanılabilir. Bu oyun içi varlıkların satışı ve pazarlaması için benzersiz bir fırsat sunar. Tabii kullanıcı tarafından kontrol edilen bölümlerde… Çünkü NFT’ler, oyun içi varlıkların oyun geliştiricisinin izni ve bürokrasi gereksinimi olmadan, üçüncü taraf pazarlarda alınıp satılmasına izin verir. Örneğin Axie Infinity, Şubat 2021’de tek bir satışla “dijital arazisinin tapuları için” 1,5 milyon dolarlık bir satış gerçekleştirdi. Müzik 3 Mart 2021’de, rock grubu Kings of Leon ilk albümü bir NFT olarak yayınlamayı planladığını açıkladı. Aynı zamanda rapçi Lil Pump, özel NFT koleksiyonunu yayınlamak için NFT platformu Sweet ile ortaklık kurdu. Sinema Sinema endüstrisinin blockchain teknolojisinde depolamanın teknik zorlukları var. Bu teknolojiler daha küçük dosya boyutları için tasarlanmış. NFT’yi dijital sanat ya da müziğe kıyasla çok daha yavaş biçimde benimsiyor. 13 Mart 2021’de Adam Benzine’in Oscar adayı belgeseli Claude Lanzmann: Spectres of the Shoahi’ı NFT olarak Rarible platformu üzerinden müzayedeye koydu. Aynı gün, Legendary Entertainment, Godzilla vs Kong filminin NFT koleksiyonunu yayınlayacağını duyurdu. Spor Dalları Sporcular da bu NFT patlamasından çeşitli şekillerde yararlanmaya başlıyor. NBA oyuncusu Spencer Dinwiddie, kariyerini, teliflerini ve gelirlerini temsil eden sözleşmesini tokenize etti. Böylelikle başkalarının da yatırım yapabilmesinin önünü açtı. Yani, bir nevi kendini bir şirket gibi konumlandırdı ve varlıklarını halka arz etti diyebiliriz. Buna ek olarak, Dapper Labs, blockchain teknolojisi tabanlı bir şirket. Dijital klipleri için bir pazar yeri olan NBA Top Shot’ı oluşturmak için NBA ile işbirliği yaptı. Mart 2021’de profesyonel tenisçi Oleksandra Oliynykova, sağ kolunun bir kısmının ömür boyu haklarını NFT alıcılarına sundu. Evet, yanlış duymadınız. Kulağa Cyberpunk evreninden fırlamış gibi geliyor değil mi? Çevresel Endişeler NFT satışlarını ve satın alımlarını içeren blok zinciri işlemlerini düzenlemek ve doğrulamak için kanıt gerekiyor. Bu da, devasa miktarda sera gazını açığa çıkaran çok büyük miktarda elektrik tüketiyor. Örneğin herkesin bildiği Nyan Cat’in NFT’sini ele alalım. Bu Avrupa’da ikamet eden bir kişinin iki aylık elektrik kullanımına eşdeğer bir karbon ayak izi yarattı. Bu oldukça ciddi bir tartışma ve regülasyon talebi doğurdu. Bu sebeple, bazı NFT pazarları, sürdürülebilir uygulamalara yönelik taahhütlerini duyurdu. Ve bazı durumlarda, alıcılara ödeme sırasında, karbon emisyonu dengeleme programlarına katkıda bulunma seçeneği sunacağını açıkladı. Bu konu sebebiyle NFT pazarlarından çekildiğini açıklayan sanatçılar da var. Kayda değer bir iyileştirme görmediklerini, karbon emisyonuyla küresel ısınmayı hızlandırmak istemediklerini belirttiler. Şu anda “Proof of Stake” modeli gibi, kullanıcıların hesap defterini doğru tutmada pay sahibi olmasını sağlamak için, ağdaki kripto para birimi belirteçlerinden bazılarını dondurmaları gerekiyor. Ve sisteme aykırı hareket eden kullanıcıları token kaybıyla cezalandıran bazı regülasyon modelleri mevcut. Ancak henüz yaygınlaşmış değil. Fakat bazı ekonomistler, Proof of Stake kurgusunda açıklar olduğunu; NFT pazarlarının çöküş potansiyelini ve destabilizasyon tehdidinin olduğu bazı açıklamalar yaptı. Dolayısıyla bu durum oldukça tartışmalı ve yakın gelecekte genel bir çözüm sağlayacak herhangi bir model, henüz ufukta görünmüyor. Excalibur Clan kullanıcılarının yorumlarını merak ediyoruz. Siz NFT hakkında ne düşünüyorsunuz?
